1. Verjaring vordering tot teruggave van de abonnementstaks
De abonnementstaks werd oorspronkelijk geregeld door de artikelen 161 tot 162/2 van het W.Succ. waardoor de eis tot teruggave verjaarde na vijf jaar te rekenen vanaf 1 januari van het jaar waarin de vordering ontstaan is.
Nu de abonnementstaks onder het WDRT valt, wordt de verjaring geregeld door de algemene bepalingen met betrekking tot de diverse rechten en taksen. Dit betekent dat de terugbetaling van diverse rechten en taksen verjaart na afloop van twee jaar vanaf de dag waarop de rechtsvordering is ontstaan.
2. Stuiting van de verjaring
Onder het W.Succ. wordt de verjaring van de vordering tot teruggave gestuit door een gemotiveerd aangetekend schrijven. Daarnaast zijn ook de vormen van burgerlijke stuiting van toepassing zoals bepaald in artikel 2244 BW. Een speciale vorm van burgerlijke stuiting is een ingebrekestelling bij ter post aangetekende zending met ontvangstbewijs door een advocaat (of gerechtsdeurwaarder). Dergelijke stuiting vormt een uitzondering op het principe dat een loutere ingebrekestelling de verjaring niet stuit.
Het WDRT voorziet niet in eigen stuitingsgronden maar verwijst louter naar de stuitingsgronden onder het Burgerlijk Wetboek. Hierdoor kan de verjaring van de vordering tot teruggave van de abonnementstaks niet meer door middel van een gemotiveerde aangetekende brief gestuit worden zoals voorzien in het W.Succ. Daarnaast worden de burgerlijke stuitingsgronden expliciet beperkt, waardoor de verjaring van de vordering tot teruggave van de abonnementstaks ook niet meer gestuit kan worden door een ingebrekestelling bij een ter post aangetekende zending door de advocaat (of gerechtsdeurwaarder) (met ontvangstbewijs). Hierdoor lijkt enkel een dagvaarding voor het gerecht over te blijven als stuitingsgrond. Dagvaarding voor het gerecht wordt echter wel ruim geïnterpreteerd.
3. Impact op de lopende verjaringstermijnen
De vraag rijst welke effecten deze wijzigingen hebben op lopende verjaringstermijnen en stuitingen daarvan. Vaststaande cassatierechtspraak stelt dat wanneer een wet voor de verjaring van de vordering een kortere termijn bepaalt dan die gesteld werd door de vorige wet en het betrokken recht vóór de inwerkingtreding van de nieuwe wet is ontstaan, de nieuwe verjaringstermijn ten vroegste met de inwerkingtreding van de nieuwe wet begint te lopen.
Verjaringstermijn wanneer geen stuitingsdaden gesteld werden voor 1 januari 2020
In overeenstemming met de bovenvermelde cassatierechtspraak, moet voor wat betreft de lopende verjaringstermijnen een vergelijking gemaakt worden tussen de verjaringstermijn van oude wetgeving (W.Succ.) en nieuwe wetgeving (WDRT). De verjaringstermijn onder de oude wetgeving wordt berekend overeenkomstig het oorspronkelijke uitgangspunt: vijf jaar te rekenen van 1 januari van het jaar waarin de vordering ontstaan is. Voor de verjaringstermijn onder de nieuwe wetgeving wordt het moment van inwerkingtreding van de nieuwe wet (1 januari 2020) als uitgangspunt genomen. Deze twee verjaringstermijnen worden vervolgens met elkaar vergeleken en de wetgeving waarvan de verjaringstermijn als eerste afloopt zal worden toegepast.
Dit betekent dat voor wat betreft de abonnementstaks die betaald is vóór de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving, de nieuwe verjaringstermijn voor de vordering tot teruggave is beginnen lopen op 1 januari 2020 en dit voor een termijn van twee jaar (tot 31 december 2021). Als de totale duur van de verjaring de verjaringstermijn onder de oude wetgeving hierdoor wordt overschreden (zijnde 5 jaar), wordt de oude verjaringstermijn toegepast.
Verjaringstermijn wanneer wel stuitingsdaden werden gesteld voor 1 januari 2020
Indien de verjaring van de vordering tot teruggave ten laatste op 31 december 2019 werd gestuit conform het W.Succ., dan behoudt de stuiting zijn gevolgen zelfs na de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving. De verjaringstermijn kan vervolgens opnieuw gestuit worden onder de voorwaarden van het WDRT. In dat geval wordt een nieuwe verjaring verkregen van vijf jaar na de laatste stuitingsdaad van de vorige verjaring.
4. Conclusie
De verplaatsing van de abonnementstaks naar het WDRT verkort de verjaringstermijn voor de terugvordering van de abonnementstaks aanzienlijk. Daarnaast blijkt de verjaringstermijn enkel nog gestuit te kunnen worden door middel van een dagvaarding voor het gerecht (of gelijkaardige handeling). De ingebrekestelling van de FOD Financiën door een aangetekende brief van een advocaat zal de verjaring immers niet langer stuiten. Belastingplichtigen zullen dus voortaan snel moeten handelen indien ze de abonnementstaks wensen terug te vorderen.
Indien u vragen hebt bij dit onderwerp kan u contact opnemen met Dirk Coveliers (Dirk.Coveliers@tiberghien.com) en Anouk Van der Mast (Anouk.vandermast@tiberghien.com).
De volledige publicatie die verscheen in Tijdschrift Beleggingsfiscaliteit 2019 n° 11 kan u hier lezen.