Het UBO-register heeft volgens de tekst van het voorontwerp tot doel “toereikende, accurate en actuele informatie ter beschikking te stellen over de uiteindelijke begunstigden bedoeld in artikel 4, 27°, a), van in België opgerichte vennootschappen, over de uiteindelijke begunstigden bedoeld in artikel 4, 27°, b), van trusts, over de uiteindelijke begunstigden bedoeld in artikel 4, 27°, c), van stichtingen en (internationale) verenigingen zonder winstoogmerk en over de uiteindelijke begunstigden bedoeld in artikel 4, 27°, d), van juridische entiteiten die vergelijkbaar zijn met fiducieën of trusts.”
Daarbij wordt door de tekst een zeer uitgebreide definitie van “uiteindelijk begunstigde” gehanteerd. Immers, het gebrek aan transparantie op het vlak van de identiteit van de uiteindelijke begunstigden en het toezicht op rechtspersonen en juridische constructies maakt deze entiteiten volgens de Europese commissie kwetsbaar, waardoor zij het risico lopen te worden misbruikt door criminelen en terroristen. Evenzo faciliteert het gebrek aan transparantie op het vlak van de identiteit van de opdrachtgevers en de begunstigden van elektronische overschrijvingen het verkeer van geld van illegale herkomst, en daarmee het witwassen ervan.
Daarom heeft de Commissie de verplichtingen inzake transparantie in deze domeinen versterkt. Binnen dat kader dient dus de verplichting tot het aanhouden van een “nationaal” UBO-register te worden gezien. Met name de verplichting om te beschikken over betrouwbare informatie aangaande de uiteindelijke begunstigden en het toezicht op de vennootschappen, trusts en andere rechtspersonen en juridische constructies werd in de richtlijn verduidelijkt en versterkt.
Evenzo werden de verplichtingen met betrekking tot de informatie die bij de elektronische geldovermakingen dient te worden gevoegd, uitgebreid tot de gegevens betreffende de begunstigden van deze financiële verrichtingen.
De richtlijn verduidelijkt de definitie van uiteindelijke begunstigden. Wanneer de maatregelen die door een onderworpen entiteit worden getroffen, niet toelaten om de natuurlijke personen te identificeren die de uiteindelijke eigenaars zijn van of zeggenschap hebben over een juridische entiteit die cliënt is van de voornoemde onderworpen entiteit, duidt de Richtlijn het hoger leidinggevend personeel van deze juridische entiteit aan als uiteindelijke begunstigden. De Richtlijn verduidelijkt ook het begrip uiteindelijke begunstigden van trusts alsook van stichtingen en soortgelijke juridische constructies, door een opsomming te geven van de categorieën van betrokkenen bij dergelijke juridische constructies die onder dit begrip vallen.
Bedoeling is dus om steeds en van elke onderworpen entiteit één of meerdere natuurlijke personen als uiteindelijk begunstigden in het UBO-register te kunnen noteren. Meestal zullen dat de rechtstreekse of onrechtstreekse aandeelhouders zijn die 25% of méér van de aandelen controleren, maar bij gebreke daaraan kunnen het ook leden van de raad van bestuur dan wel andere feitelijk leidinggevenden zijn. Het zal in ieder geval zaak zijn om per entiteit na te gaan wie in het UBO-register dient te worden opgenomen.
Nu zal dat voor in België gevestigde vennootschappen – die het merendeel van de registraties zullen uitmaken – nog relatief eenvoudig zijn. Terzake van juridische entiteiten vergelijkbaar met trusts (die wij in België niet kennen) of fiducieën is dat ietwat complexer. In dat geval zal bij een in Ministerraad overlegd KB worden bepaald welke entiteiten daaronder ressorteren. De memorie van toelichting specifieert daarover nadrukkelijk dat er op heden nog grote juridische onzekerheid is voor het toepassingsgebied betreffende de registratie van trusts, fiducieën en soortgelijke juridische constructies in het Register van uiteindelijk begunstigden. Zo is in de loop van december 2016 het aanknopingspunt voor de registratie gewijzigd van “het element fiscale gevolgen” als aanknopigspunt naar een territoriaal principe, waarbij als aanknopingspunt geldt dat de trust en fiducieën geregistreerd moeten worden door de lidstaat waar zij worden beheerd. Dat zou als gevolg hebben dat er in het Belgisch UBO-register geen trusts kunnen worden genoteerd daar België helemaal geen nationale trusts kent.
De voormelde dienst van de Administratie van de Thesaurie is belast met het verzamelen, bewaren, beheren, controleren van de kwaliteit van de gegevens en ter beschikking stellen van de informatie. Het feit dat het UBO-register zich binnen de FOD Financiën bevindt, kan echter niet geïnterpreteerd worden als zijnde ingebed binnen de fiscus. De fiscus zal in het kader van deze wet het UBO-register enkel kunnen raadplegen voor de doeleinden van deze wet, namelijk het voorkomen van witwassen van geld en de strijd tegen de financiering van terrorisme, en dus niet voor het organiseren van haar fiscale controle-werkzaamheden. Deze finaliteit inzake raadpleging van het register geldt ook in het algemeen ten aanzien van alle andere gerechtigde raadplegers. De verdere details betreffende de toegang en de aanwending van de gegevens in het UBO-register zullen worden uitgewerkt in een koninklijk besluit.
Het is dus op heden nog niet duidelijk wie toegang zal hebben tot de gegevens in dat register, hoe dat dit toegang zal worden georganiseerd, met welke doelen men de toegang kan vragen, en waarvoor de informatie dan mag worden gebruikt. De verschillende bronnen en commentaren, zijn daar niet eenduidig.
Het voorontwerp ligt momenteel voor bij de Raad van State voor advies. Het zal afwachten zijn hoe de Raad van State oordeelt over de diverse rechtsvragen die nog voorliggen, en ook hoe de Raad de verhouding ziet met de regels van de Privacy die uiteraard in voorkomend geval in conflict zouden kunnen komen met het gebruik van het UBO-register.
Het zal zaak zijn om deze materie verder van nabij te volgen en naar inwerkingtreding toe tijdig de nodige maatregelen te treffen, zowel als entiteit dan wel als uiteindelijk begunstigde.
Wij staan u daar met het kantoor Tiberghien uiteraard graag in bij.
Gerd D. Goyvaerts - Partner Tiberghien (gerdd.goyvaerts@tiberghien.com)
[1] Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015 inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie