Advocaten / Avocats / Lawyers

Home>News>De impact van het nieuwe erfrecht op filantropie

woensdag, 21 maart 2018

De impact van het nieuwe erfrecht op filantropie

Dat het nieuwe erfrecht gevolgen heeft voor familiale successieplanning, is ondertussen bekend. Maar dat de nieuwe regels ook een impact hebben op de goede doelen die worden bevoordeeld middels schenking of legaat, is minder gekend.

Enkele voorbeelden ter illustratie:

VB 1:  De heer Devos is getrouwd en heeft één dochter.  Na het overlijden van zijn broer, die de strijd verloor tegen kanker, schonk hij een portefeuille obligaties (met een waarde van 200.000 EUR) met voorbehoud van vruchtgebruik aan een stichting die onderzoek doet naar deze ziekte.  Bij zijn overlijden beschikt de heer Devos over een vermogen ter waarde van 400.000 EUR.

- Indien de heer Devos overlijdt vóór de inwerkingtreding van het nieuwe erfrecht (zijnde 1 september 2018), zal de stichting ingevolge zijn overlijden volle eigenaar worden van de geschonken portefeuille, die ten volle zal kunnen worden aangewend ter financiering van het onderzoek rond kanker.
- Indien de heer Devos overlijdt na 31 augustus 2018, zal zijn langstlevende echtgenote ingevolge het nieuwe erfrecht ingevoerde “voortgezet vruchtgebruik” ontvangen op de activa die werden geschonken aan het goede doel. De stichting zal bij het overlijden van de heer Devos dus niet vrij kunnen beschikken over de geschonken portefeuille. Aangezien de heer Devos ten tijde van de schenking gehuwd was, zal zijn langstlevende echtgenote recht hebben op het vruchtgebruik en dus de opbrengsten van de portefeuille. Beslissingen inzake herbelegging zal de stichting zo nodig samen moeten nemen met de langstlevende echtgenote. In principe pas bij haar overlijden komt haar vruchtgebruik  tot een einde en is de portefeuille volledig ter beschikking van het goede doel.
- Kan de samenloop met de langstlevende echtgenote worden vermeden?

Ja, dit voortgezet vruchtgebruik, kan door de heer Devos uitgesloten worden, ofwel in een erfovereenkomst (mits akkoord van zijn echtgenote), ofwel eenzijdig in zijn testament.

VB 2: De heer Luyckx laat bij zijn overlijden een echtgenote en kinderen na. In zijn testament legateert hij 40% van zijn nalatenschap aan een stichting en stipuleert hij dat zijn nalatenschap voor het overige volgens het wettelijk erfrecht aan zijn echtgenote en kinderen dient toe te komen.

- Indien de heer Luyckx overlijdt vóór 1 september 2018:
o Ontvangt de stichting 40% van zijn nalatenschap in volle eigendom;
o Ontvangt zijn echtgenote vruchtgebruik over de overige 60%, waarvan de blote eigendom toekomt aan zijn kinderen.

- Indien de heer Luyckx overlijdt vanaf 1 september 2018 ziet de verdeling er ons inziens als volgt uit:
o De stichting ontvangt 40% van zijn nalatenschap in blote eigendom;
o Zijn echtgenote ontvangt vruchtgebruik over 60%
o Zijn kinderen ontvangen 40% in volle eigendom en 20% in blote eigendom.

Het nieuwe erfrecht heeft, zoals blijkt uit bovenstaande voorbeelden, potentieel een grote impact op schenkingen en legaten aan vzw’s, private stichtingen en andere derden, die mogelijks geconfronteerd zullen worden met een (voortgezet) vruchtgebruik in hoofde van de langstlevende echtgenoot.

Mildering is wel dat het nieuwe erfrecht het beschikbaar deel (waarover de erflater vrij kan beschikken) theoretisch heeft verruimd. Waar dit deel slechts 1/4de van het vermogen bedroeg wanneer de erflater 3 of meer kinderen naliet, is dit nu in alle gevallen (ongeacht het aantal kinderen) gelijk aan de helft van het vermogen. Bijgevolg  is het deel dat vrij kan worden nagelaten aan een goed doel in theorie inmiddels groter geworden. Zoals hierboven uiteengezet, dient er wel rekening mee te worden gehouden dat het (voortgezet) vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot dit beschikbaar deel kan bezwaren.

Heeft u in het verleden geschonken aan een goed doel of bent u dat van plan? Heeft u een goed doel bij testament begunstigd?

Bent u zelf een caritatieve instelling en wenst u de impact van het nieuwe erfrecht op reeds ontvangen schenkingen na te gaan?

Indien u hieromtrent meer informatie wenst, kunt u contact opnemen met:
- Emilie Van Goidsenhoven - Senior Associate: emilie.vangoidsenhoven@tiberghien.com
- Dominique De Bie - Senior Associate: dominique.debie@tiberghien.com

 

Tiberghien Brussels

Tour & Taxis

Havenlaan|Avenue du Port 86C B.419
BE-1000 Brussels

T +32 2 773 40 00

F +32 2 773 40 55

info@tiberghien.com

Tiberghien Antwerp

Grotesteenweg 214 B.4
BE-2600 Antwerp

T +32 3 443 20 00

F +32 3 443 20 20

info@tiberghien.com

Tiberghien Ghent

Esplanade Oscar Van de Voorde 1
BE-9000 Gent

T +32 9 216 18 00

info@tiberghien.com

Tiberghien Hasselt

Torenplein 7 B13.1
BE-3500 Hasselt

T +32 11 57 00 13

info@tiberghien.com

Tiberghien Luxembourg

23, Boulevard Joseph II
LU-1840 Luxembourg

T +352 27 47 51 11

F +352 28 66 96 58

info@tiberghien.com